Chili en de flamboyant president
DRAFT 2.0
10 juli 2022
Gabriel Boric is sinds 11 maart 2022 de president van Chili. In 2013 was Boric verkozen tot lid van het Chileense congres.
Tijdens de campagne heeft Boric herhaaldelijk gezegd dat hij, als onderdeel van zijn ambitie om Chili te decentraliseren. Hij kondigde een kabinet met een vrouwelijke meerderheid aan. Als hij de nieuwe consitutie kan doorvoeren, zullen de effecten in heel Latijns-Amerika worden gevoeld, aangezien hij herinnerd kan worden als de leider van een nieuw tijdperk in een regio die zelden consensus heeft gevonden.
Rond 1540 begon de Spaanse bezetting. In 1810 verklaarde het land zich onafhankelijk en brak de Chileense Onafhankelijkheidsoorlog uit. In 1817 was de onafhankelijkheid definitief. Na de onafhankelijkheid werd O'Higgins de leider van het land, maar zijn liberale beleid leidde ertoe dat hij in 1823 door conservatieven werd afgezet.
Van 1879 tot 1884 was Chili in oorlog met zowel Peru als Bolivia over de salpetervelden in het noorden. De Chili voerde ook oorlog met de Mapuche-indianen, die zich tot dusverre altijd hadden weten te verdedigen.
Eind 19e eeuw besloot de Chileense regering het zuidelijke deel van Chili te bevolken. In die jaren zijn met name veel Duitsers naar Chili geëmigreerd.
Gedurende de 19e eeuw was Chili een van de meest stabiele landen van Latijns-Amerika, tot in de 1891 de Chileense Burgeroorlog uitbrak.
Chili heeft een lange democratische traditie. Met een onderbreking in de jaren 20 en 30 van de twintigste eeuw hield het leger zich afzijdig van de politiek. Tussen 1923 en 1938 vonden verschillende regeringswisselingen plaats. Vanaf 1938 werd de politiek gedomineerd door de Radicale Partij, in veel opzichten een voortzetting van de oude liberalen. De christen democratische regering kwam in de jaren 60 niet veel verder dan de beloftes. In 1970 won een coalitie Unidad popular van communisten, socialisten en radicalen onder leiding van de arts Salvador Allende de verkiezingen.
Op 11 september 1973 pleegde generaal Augusto Pinochet een militaire staatsgreep. De socialistische president Salvador Allende kwam daarbij om het leven. De daarop volgende 17 jaar ging het land gebukt onder een militaire dictatuur en werd het marktdenken van de Chicago Boys doorgevoerd. In 1990 keerde de democratie terug.
De Chilenen kozen december 1989 een nieuwe president en de meerderheid van de leden op een tweekamercongres. Christen-democraat Patricio Aylwin, de kandidaat van een coalitie van 17 politieke partijen genaamd de Concertación, kreeg een absolute meerderheid van stemmen. President Aylwin diende van 1990 tot 1994, in wat als een overgangsperiode werd beschouwd. In februari 1991 richtte Aylwin de Nationale Waarheids- en Verzoeningscommissie op.
In december 1993 leidde de christen-democraat Eduardo Frei Ruiz-Tagle, zoon van de ooit president Eduardo Frei Montalva, de Concertación-coalitie naar de overwinning met een absolute meerderheid Frei Ruiz-Tagle werd in 2000 opgevolgd door de socialist Ricardo Lagos.
De Concertación-coalitie is de laatste twee decennia de Chileense politiek blijven domineren. In januari 2006 verkozen Chilenen hun eerste vrouwelijke president, Michelle Bachelet, van de Socialistische Partij.
Na 20 jaar sloeg Chili een nieuwe richting in met de overwinning van de centrum rechtse Sebastián Piñera bij de Chileense presidentsverkiezingen van 2009-2010.
Op 27 februari 2010 werd Chili getroffen door een aardbeving van 8,8 MW, één van de ooit gemeten. Chili kreeg wereldwijde erkenning voor de succesvolle redding van 33 vastzittende mijnwerkers in 2010.
Ondanks goede macro-economische indicatoren nam de sociale onvrede toe, toegespits op de vraag naar beter en eerlijker onderwijs, met als hoogtepunt massale protesten die meer democratische en rechtvaardige instellingen eisten. In 2013 werd Bachelet opnieuw verkozen tot president. In 2015 werd een reeks corruptieschandalen waardoor de geloofwaardigheid van de politieke en zakelijke klasse werd bedreigd. In december 2017 werd Sebastián Piñera voor een tweede termijn tot president van Chili gekozen.
Dit was de opmaat naar de overwinning van Boric. Ook hier zien wij onvrede met de traidtionele politieke partijen, historische gegroeide ongelijkheid (van bijvoorbeeld vrouwen en de inheemse bevolking) en corruptie, als oorzaak voor verandering.
Miguel Goede
Comments