Cuba libre

Cuba libre

DRAFT 1.0

24 juli 2021

“Cuba Libre” is een longdrink, een mix van Cubaanse rum met Cola, het symbool van het kapitalisme, met een vleugje limoen. Het meest populaire oorsprongsverhaal van de Cuba Libre betreft een militair aan een Amerikaanse bar in Havana. Zijn gebruikelijke bestelling van het mengsel werd gevolgd door de "¡Por Cuba Libre!".

Cuba en Cubanen hebben een klein beetje aantrekkingskracht op mij. Bijvoorbeeld toen uitmaakte van de Antilliaanse delegatie voor de regionale spelen in Maracaibo tijdens “Los XVIII Juegos Centroamericanos y del Caribe” van 8 tot en met 22 augustus 1998. De Nederlandse Antillen had een grote delegatie en wij behaalden tien medailles. De Cubanen hebben altijd grote delegaties en horen altijd bij de kanshebbers voor een medaille. Wat mij bijblijft is dat zodra het wedstrijdschema van een Cubaan het toelaat hij/zij zich ophoudt in het food court. Vooral vlees en Amerikaans fastfood moeten het ontgelden. Het doet mij denken aan de mythe van arros Cubano, rijst met spiegelei; door gebrek aan lees zou dit vaak op het bord liggen daar.

Bij de conferenties zit ik vaak aan tafel bij de Cubanen. De Nederlands Antilliaan is mede dankzij zijn talen, de natuurlijke bruggenbouwer van het Caribisch gebied. Iets waar wij meer ons voordeel niet mee kunnen doen. Cubanen zijn aardige en beschaafde mensen. Zo zat in 2017 in de Bahamas na de voorzitterster van “Association for Caribbean Studies”, Yolanda Wood Pujols. Zij nodigde mij uit voor Havana. In 2018 heb ik de conferentie helaas niet bezocht. Ik was teveel bezig met hoe verder, na zeven jaar rechtszaken voeren tegen de University of Curaçao (Goede, 2018).

Ooit tijdens een conferentie, ik meen in Guadeloupe, deed een Cubaan mij een boek, geschreven door Fidel Castro, cadeau (Castro Ruz, 2010). Bij het lezen realiseerde ik mij weer dat de groep van Fidel vanuit Mexico in 1953 de definitieve revolutie inzette.

Hoe Che Guevara van uit Argentinië precies in Mexico en daarna Cuba belandde weet ik niet meer uit het hoofd. Ik moet wel denken aan het boek en de film: “The Motorcycle Diaries” (Diarios de motocicleta). Het is een biopic uit 2004 over de reis en geschreven memoires van de 23-jarige Ernesto Guevara, die enkele jaren later internationaal bekend zou worden als de iconische marxistische guerrilla leider en revolutionair Che Guevara. De film vertelt over zijn expeditie in 1952, per motorfiets, door Zuid-Amerika samen met zijn vriend Alberto Granado. Tijdens die reis heeft Guevara zoveel onrecht gezien, dat hij transformeert tot een ware revolutionair. Ernesto was student medicijnen. Volgens mij zelf afgestudeerd dermatoloog en zou in 1953 in Mexico iets van coschappen beginnen en moet toen Fidel and company hebben ontmoet.

In de sierra in Cuba zou Fidel de legendarische woorden “Ni un paso atrás. Ni para tomar impulso” hebben uitgesproken. Che is altijd de revolutionair gebleven tot hij in Bolivia, tijdens guerilla-strijd, in 1967 is gedood. Er bestaat een heel romantisch beeld van de man, maar hij was ook koelbloedig.

In juli 2021 waren er grote protesten tegen het regime in Cuba. Het was een paar dagen na moord op de Haitiaanse president. De ellende van de boycot en bijna twee jaar pandemie werd een groot deel van de hongerende bevolking teveel (Augustin & Montero, 2021).

Cuba is een mixed story. Ze hebben het beste systeem van gezondheidszorg (Karen A. Swanson, 1995) en onderwijs. Ze staan model voor de rest van de wereld. Velen zijn de ellende van voor 1959 vergeten, toen Cuba de speeltuinen was van de rijken uit de VS, waaronder de maffia. Het is deze maffia die na 1959 opduikt op andere eilanden (Goede, 2013).

Fidel trekt zich in 2011 terug asl president; hij zou in 2016 overlijden. In 2014 kondigen presidente Barak Obama en Raul Castro aan dat ze relaties gaan normaliseren, tot ongenoegen van de Cubanen in Miami. Er kwamen wat meer vrijheden en meer internet. Het ironisch dat het internet zo een belangrijke rol zou gaan spelen bij de protesten tegen het regiem. In april 2021 treedt Castro (89 jaar) af en de 60-jarige Miguel Diaz-Canel wordt president.

In 2016 was er een gratis concert van de Rolling Stones in Havana. Het is betaald door de rijkste man van Curaçao. De banden tussen de twee landen gaan ver terug, verder dan de samenwerking tussen de droogdokken. En misschien verder dan de periode dan er mensen van Curaçao gingen werken in de suikerriet industrie, na de afschaffing van de slavernij tot de komst van de olie in 1914. Er zijn dan ook vele nazaten van Curaçao in Cuba.

Het doet mij denken aan de opa van Ron Gomes Casseres. Ooit besprak ik het boek van zijn van zijn vader Charles Gomes Casseres “Bewoond Scharloo” (Gomes Casseres, Bewoond Scharloo; Jeugdherinneringen uit de late dertiger jaren, 2000). Daarin besprak hij alle huizen in Scharloo. Ron, wees mij op “Punda Punda” (Gomes Casseres, Punda Punda, 2004). En daarin begin de auteur over het vertrek uit Cuba en de aankomst in Punda, in 1929. De opa van Ron was ondernemer in de suikerriet industrie in Cuba. Hij was in 1912 daartoe naar Cuba vertrokken.

Zal Cuba nu snel “libre” zijn? Dat weet ik niet en volgens mij kan niemand dat echt zeggen, want zie hoe land regimes in Venezuela, dat Cuba als grote voorbeeld heeft, en Syrië het volhouden. "¡Por Cuba Libre!".

References

Augustin, E., & Montero, D. (2021, July 12). Thousands march in Cuba in rare mass protests amid economic crisis; US sanctions and coronavirus crisis lead to food shortages and high prices, sparking one of the biggest such demonstrations in memory. Retrieved from www.theguardian.com: https://www.theguardian.com/global-development/2021/jul/12/thousands-march-in-cuba-in-rare-mass-protests-amid-economic-crisis

Castro Ruz, F. (2010). Por todos los caminos de la Sierra, La victoria estratégica. La Habana: Oficina de Publicaciones del Consejo de Estado.

Goede, M. (2013). Transnational organized crime(TOC) and the relationship to good governance in the Caribbean. Retrieved from www.academia.edu: https://www.academia.edu/36700043/Transnational_organized_crime_TOC_and_the_relationship_to_good_governance_in_the_Caribbean_Transnational_organized_crime_democracy_TOCD

Goede, M. (2018). Universiteit onwaardig; De (on)rechtsstaat Curacao; Prohibi pa lubida.

Gomes Casseres, C. (2000). Bewoond Scharloo; Jeugdherinneringen uit de late dertiger jaren. Willemstad: Amigoe N.V.

Gomes Casseres, C. (2004). Punda Punda. Willemstad: Amigoe N.V.

Karen A. Swanson, J. M. (1995). Primary care in Cuba: A public health approach. Health Care for Women International, 16(4), 299-308. doi:10.1080/07399339509516183

Dr. Miguel Goede