De teruggang van het algemeen belang

De teruggang van het algemeen belang— en waarom dit ons uitdaagt tot een nieuw gesprek over publieke waarden

25 april 2025

Tijdens het struinen door mijn boekenkast stuitte ik op een reus: Roel Kuiper. Zijn boek De teruggang van het algemeen belang raakte me. Niet omdat het makkelijk leest — maar omdat het schuurt, confronteert en aanzet tot nadenken. Het verruimde mijn referentiekader, niet alleen voor Nederland, maar ook voor Curaçao, Rusland en de wereld waarin wij ons bevinden.

Kuiper beschrijft hoe het idee van het algemeen belang — ooit het morele kompas van politiek en bestuur — steeds verder op de achter-grond is geraakt. In de plaats kwamen kortetermijndenken, individue-le belangen en economische logica. Politiek is steeds meer gaan draaien om winnen, scoren en marktdenken. De grote vragen, de lange lijnen, de solidariteit? Die lijken we vergeten.

Volgens Kuiper leidt dit tot fragmentatie van de samenleving. Publieke waarden verliezen terrein aan private belangen. Politici raken verstrikt in populisme en partijbelang. Het vertrouwen in de democratie brokkelt af. En in die leegte krijgen marktkrachten vrij spel, zonder de morele of institutionele begrenzing die noodzakelijk is om het algemeen belang te beschermen.

De Russische les — en onze eigen spiegel

Wat mij persoonlijk diep raakte, was Kuipers analyse van het Russische kapitalisme na de val van de Sovjet-Unie. Daar werd ‘de markt’ losgelaten zonder rechtsorde of publieke kaders. Het gevolg: de opkomst van oligarchen, grootschalige corruptie en de uitholling van de democratie. Geen vrije economie, maar een roofstructuur.

Die casus maakte voor mij in één klap duidelijk hoe belangrijk het is om privatisering en marktwerking altijd te omringen met zorgvuldige, publieke voorwaarden. Ook op Curaçao hebben we daar lessen uit te trekken. Want ook hier zien we dat privatisering niet vanzelfsprekend leidt tot beter beleid of bredere welvaart — en dat ook wij onze eigen oligarchen hebben gekweekt.

Tijd voor een nieuw gesprek

De centrale boodschap van Kuiper is duidelijk: als we het algemeen belang willen herstellen, moeten we opnieuw in gesprek. Over wat we belangrijk vinden. Over welke waarden richting moeten geven aan beleid. Over de rol van de overheid, de markt en de gemeenschap.

Voor een bijeenkomst, een dialoog, een masterclass — om samen na te denken over deze vragen. Wat betekenen publieke waarden in onze tijd? Hoe bouwen we aan vertrouwen, aan verbinding, aan een democratie die werkt voor ons allemaal?

Of je nu bestuurder bent, ondernemer, student, ambtenaar of gewoon nieuwsgierig: je bent welkom.

Laat het me weten als je geïnteresseerd bent. Dan brengen we mensen bij elkaar — op Curaçao, online, of waar dan ook — om het gesprek te voeren dat hard nodig is.

Want de toekomst van het algemeen belang begint met mensen die het opnieuw serieus nemen.

Miguel Goede