Levenslang?
DRAFT 2.0
14 februari 2022
Rond 2005 was ik interim-hoofd van de reclassering van Curaçao, voor een aantal maanden. Ik had illustre voorgangers als Max Martina. Daar maakte ik mee hoe maatschappelijk werkers knokten voor begeleiding en resocialisatie van cliënten die in de fout waren gegaan en nu moesten boeten. Ze gaven alles wat ze hadden, maar het was een niet te winnen strijd. Ons systeem is gebaseerd op “eens een dief, altijd een dief.” De mogelijkheden voor resocialisatie waren zeer beperkt. Maar vaak lukte het toch. Een van de grootste bottlenecks was de Verklaring Omtrent het Gedrag. Vroeg of laat had een cliënt die nodig om aan de bak te komen of te blijven en die verklaring werd vaak niet gegeven. Het is dan erg moeilijk om een reguliere baan te krijgen en te behouden. Ik heb onderzocht hoe dat nu werkt maar het is mij nooit helemaal duidelijk geworden. En een baan is het belangrijkste wat er is. Ik heb begrepen dat daarna steeds werd gekeken naar het type baan en waarvoor men veroordeeld was. En volgens de website schijnt dat inderdaad het geval te zijn (Vergunningloket Curacao, 2022).
Het illustreert hoe wij denken over mensen die in aanraking komen met justitie. Het deed mij toen al denken aan een gesprek dat ik veel eerder had met een gezaghebber, begin jaren negentig, ik weet niet meer welke. Ik vertelde die toen dat wij mensen die in aanraking waren gekomen met justitie weer moeten opnemen in de samenleving, anders veroordelen wij ze tot de criminaliteit; levenslang. Hij antwoordde dat wij geen tijd hebben voor filosofie.
Het geeft allemaal aan dat wij in een samenleving leven waarin wij mensen levenslang straffen en uitsluiten, ook after they paid their dues to society. Het is ook niet verwonderlijk dat iemand met een veroordeling voor een zedendelict van twintig jaar terug geen minister van justitie kan worden. Zeker niet in deze doorstart van de #metoo, in de vorm van The Voice en dickpics in Nederland, want op Curaçao schijnen wij dit soort dingen niet te doen. Nu is de betreffende politicus wel statenlid en dus niet uitgesloten, maar het doet mij weer erg denken aan hoe wij omgaan met justice. Ik weet het niet. Maar als binnen een week een Statenlid wordt aangehouden en op de vuist gaat met de politie, kom ik tot de volgende conclusie: Personen met een strafblad voor een zwaar delct, moetne geen minister (van justitie) worden en ook geen statenlid. Dit is wat de afgelopen weken mij heeft geleerd.
Slachtoffers hebben vaak levenslang ernstig last van wat hun is aangedaan. Maar wat willen wij? An eye for an eye? Dat is de meest primitieve vorm van jusitie, and the whole world goes blind.
Levenslang komt ook in andere vormen voor; vijand voor het leven. Ooit gaf ik als leidinggevende een minder beoordeling aan een collega; ik heb een vijand voor het leven erbij.
Er zijn drie strafdoelen, te weten: 1) vergelding, 2) generale preventie, 3) onschadelijk maken. Op Curaçao is echter maar een: vergelding. Voeg daar aan toe: when a man is down, keep him down and beat him. Daar gaan vaak zogenaamde Christenen en je ex-partijgenoten in voor.
Daarom slaan innovatie in het straffen als restorative justice, wipkamer en open instellingen niet aan. Het moet niemand (en mijzelf inbegrepen) verwonderen dat dit standpunt van mij, aanleiding is voor een malloot wordt bedreigd.
Ik moet denken aan woorden die pastoor Curtis Meris ooit uitsprak: Het verschil tussen een zondaar en jou en ik, is dat onze zonden nog niet publiekelijk bekend zijn. Wij moeten het voor mijn part niet voor politici regelen maar voor die jongeren die op het verkeerde pad zijn geraakt.
Dr. Miguel Goede
Commentaires