The End of Capitalism – opnieuw

The End of Capitalism – opnieuw

7 april 2025

In 2012 schreef ik The End of Capitalism as we know it. (Goede, 2012) Toen was het nog een analyse. Een vergezicht. Een waarschuwing. Vandaag – april 2025 – lijkt het realiteit. De wereldhandel kraakt, de globalisering piept, en de president van de Verenigde Staten zet met één handelsoorlog het internationale systeem op losse schroeven.

Wat is er aan de hand? De Amerikaanse president voert een harde economische koers. Tarieven, sancties, het heronderhandelen van verdragen – niets is heilig. Volgens sommigen is het pure waanzin. Volgens anderen strategisch. De reacties zijn fel. De premier van Barbados noemt het ‘economische sabotage’. Singapore spreekt van een ‘existentiële dreiging voor kleine staten’. En in Zakaria noemt men het ronduit krankzinnig.

Toch is het niet louter chaos. Er zijn mensen die geloven dat de president een plan heeft. Een Nieuwe Economische Orde. Eentje waarin Amerika weer zelf produceert. Waar bedrijven terugkeren naar het Amerikaanse binnenland. Waar de dollar verzwakt om export aan te jagen, maar toch dominant blijft als wereldmunt. Het is economisch nationalisme in zijn puurste vorm.

En het werkt. Voorlopig. Intussen groeit het alternatief: de BRICS-landen bouwen gestaag aan een eigen wereldorde. Een eigen munt. Een eigen systeem. De wereld schuift richting multipolariteit. Washington is niet langer vanzelfsprekend het centrum van de macht.

Wat we zien, is het einde van een tijdperk. Het kapitalisme zoals we het kenden – grenzeloos, financieel gedreven, gebaseerd op vrijhandel en deregulering – loopt op zijn laatste benen. In de plaats daarvan krijgen we een wereld van blokken. Van grenzen. Van productie in eigen huis.

Is dat erg? Niet per se, ik weet het niet. Maar het is gevaarlijk. Want zulke breuken in het systeem brengen onzekerheid. En onzekerheid, dat weet de geschiedenis, is de perfecte voedingsbodem voor conflict.

We staan op een kantelpunt. In 2012 noemde ik het ‘The End of Capitalism as we know it’. Vandaag zeg ik: ik hou mijn hart vast voor wat daarna komt.

Miguel Goede